Zawieszenie obowiązków wynikających z przepisów w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego a badania okresowe pracowników
W związku z ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego, wielu pracodawców zastanawia się, jak to wpływa na obowiązki dotyczące badań okresowych pracowników. Według art. 12a ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz innych chorób zakaźnych, zawieszeniu ulegają obowiązki wynikające m.in. z art. 229 Kodeksu pracy odnośnie do badań okresowych.
Od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawcy nie muszą wysyłać pracowników na okresowe badania lekarskie. Przepis ten ma na celu ochronę zdrowia oraz minimalizowanie ryzyka zarażenia koronawirusem. Należy jednak pamiętać, że po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, zarówno pracodawcy, jak i pracownicy muszą niezwłocznie wznowić wykonywanie tych obowiązków. Mają na to 180 dni od dnia odwołania danego stanu.
Warto zaznaczyć, że w przypadku braku dostępności lekarza uprawnionego do przeprowadzania badań, badanie wstępne lub kontrolne może przeprowadzić inny lekarz, a jego orzeczenie lekarskie będzie ważne przez 180 dni od dnia odwołania zagrożenia epidemicznego. Zawieszenie obowiązków dotyczy również funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a także żołnierzy zawodowych.
Odroczenie obowiązków związanych z badaniami okresowymi ma także zastosowanie do osób zatrudnianych na stanowiska inne niż administracyjno-biurowe, gdzie okresy zostały wydłużone do 180 dni. Dla stanowisk administracyjno-biurowych, jeżeli pracownik posiada aktualne orzeczenie lekarskie, wstępne badania lekarskie nie są wymagane, pod warunkiem, że warunki pracy na nowym stanowisku są tożsame z wcześniejszymi.
Pracodawcy powinni śledzić przepisy i terminy ogłaszane przez odpowiednie organy, aby po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego móc zaktualizować akta osobowe swoich pracowników zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zapewnić kontynuację ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy.
Obowiązki pracodawców i pracowników po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego w kontekście badań okresowych
Po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego, zarówno pracodawcy, jak i pracownicy muszą ściśle przestrzegać nowych wymagań dotyczących badań okresowych w medycynie pracy. Zgodnie z art. 12a ust. 2 ustawy o zapobieganiu, przeciwdziałaniu i zwalczaniu COVID-19, odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego nakłada obowiązek wznowienia zawieszonych wcześniej badań profilaktycznych w maksymalnym terminie 180 dni. Pracodawcy muszą więc niezwłocznie organizować badania kontrolne oraz okresowe dla swoich pracowników, aby zapewnić zgodność z przepisami prawa, w tym z Kodeksem pracy, a także przepisami dotyczącymi transportu drogowego.
W praktyce oznacza to, że wszystkie przerwane badania okresowe muszą zostać niezwłocznie wznowione, a pracodawcy powinni dołożyć wszelkich starań, aby pracownicy przeprowadzili je w terminie. Brak dostępności lekarza uprawnionego do przeprowadzania badań okresowych umożliwia wykonanie ich przez innego lekarza, jednakże takie orzeczenie traci ważność po 180 dniach od odwołania stanu zagrożenia epidemicznego. Pracodawca jest zobowiązany do włączenia uzyskanych orzeczeń lekarskich do akt osobowych pracownika.
W szczególności ważne jest przestrzeganie przepisów dotyczących stanowisk administracyjno-biurowych, które w okresie stanu zagrożenia epidemicznego mogły być objęte wydłużonymi okresami badań do 180 dni. Po odwołaniu tego stanu, regularne badania muszą być wznowione, by utrzymać zdrowie i bezpieczeństwo pracowników na stanowisku pracy. Z tego względu, kontrola PIP w zakresie przestrzegania przepisów BHP będzie szczególnie skrupulatna.
Dodatkowo, szczególne regulacje dotyczą funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych, którzy również muszą poddać się pierwszym badaniom okresowym. Pracodawcy muszą także uwzględniać przepisy dotyczące Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego i Centralnego Biura Antykorupcyjnego, których funkcjonariusze są zobowiązani do przestrzegania takich samych procedur.
Kluczowa jest więc szybka reakcja na wymagania prawne i natychmiastowe wdrożenie odpowiednich działań, aby spełnić obowiązki po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego.
Wydłużenie okresów badań a stan zagrożenia epidemicznego – jakie konsekwencje dla pracowników?
W obliczu zagrożenia epidemicznego i stanu alarmowego, przepisy dotyczące badań okresowych ulegają znaczącym zmianom, co ma bezpośredni wpływ na pracowników. Główną kwestią, którą porusza nowelizacja przepisów, jest możliwość czasowego zawieszenia obowiązku przeprowadzania badań okresowych, co reguluje art. 12a z ustawy o zapobieganiu COVID-19. Prawo to wprowadza kilka kluczowych zmian:
Wydłużenie terminów: Stan zagrożenia epidemicznego powoduje zawieszenie obowiązku przeprowadzania badań okresowych na podstawie art. 229 § 2 zdanie pierwsze oraz § 4a Kodeksu pracy. Po odwołaniu tego stanu pracodawca i pracownik mają obowiązek przeprowadzić zawieszone badania w terminie nie dłuższym niż 180 dni.
Dostępność lekarzy: Jeżeli brakuje lekarza uprawnionego do przeprowadzenia badania, przepisy zezwalają na wykonanie takiego badania przez innego lekarza, który może wydać orzeczenie lekarskie ważne na okres do 180 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego.
Wyjątki dla stanowisk administracyjno-biurowych: Osoby zatrudniane na takich stanowiskach nie muszą przechodzić badań wstępnych, pod warunkiem posiadania aktualnego orzeczenia lekarskiego z poprzedniego miejsca pracy, jeżeli warunki pracy są porównywalne.
Szczególne zasady dla funkcjonariuszy i żołnierzy: Przepisy stosuje się odpowiednio do pracowników służb takich jak Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służba Wywiadu Wojskowego czy Centralne Biuro Antykorupcyjne, w tym również dla pierwszych badań okresowych.
W praktyce oznacza to, że stan zagrożenia epidemicznego a badania okresowe medycyna mają ogromne konsekwencje dla pracowników. Po odwołaniu stanu zagrożenia obowiązki związane z przeprowadzeniem badań muszą być realizowane bezzwłocznie, co może prowadzić do nagromadzenia się badań do wykonania w krótkim czasie. Pracodawcy powinni być przygotowani na zwiększony nakład administracyjny oraz potencjalne obciążenie służby medycyny pracy.
Zawieszenie obowiązków wynikających z przepisów w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego a badania okresowe pracowników
Rodzaj obowiązku
Stan zagrożenia epidemicznego
Skutki dla pracowników
Badania okresowe
Zawieszone
Pracownicy mogą kontynuować pracę bez aktualnych badań okresowych
Badania wstępne
Wymagane
Nowi pracownicy muszą przejść badania wstępne przed podjęciem pracy
Badania kontrolne
Zawieszone
Kontynuacja pracy po zakończonym zwolnieniu chorobowym bez badań kontrolnych
Szkolenie BHP
Zawieszone
Pracownicy mogą pracować bez obowiązkowego szkolenia BHP
Terminy badań
Przedłużone
Przedłużenie terminów wykonania badań do 60 dni po odwołaniu stanu zagrożenia
